روش هاي خاموش کردن کک
براي خاموش کردن کک از روش تر یا پاشیدن آب سرد روي کک هاي داغ استفاده می شود و از روش
خشک(خاموش کردن بوسیله گاز بی اثر یعنی ازت) استفاده نمی شود با استفاده از روش خشک می توان از
مقدار رطوبت کک کم نمود و استحکام آن را افزایش داد. البته از انرژي گرمایی گاز دمیده شده به کک نیز می
توان استفاده کرد ولی این روش نیاز به تجهیزات زیاد و سرمایه گذاري بالایی دارد.
بخش بازیابی و پالایش مواد شیمیایی
گاز کک پس از خروج از سلول کک سازي به طرف بخش بازیابی مواد شیمیایی فرستاده می شود. در این
بخش با روش هاي مخصوص، مواد شیمیایی مختلفی از گاز کک جدا می شوند . گاز کک از دو جنبه حائز
اهمیت بسیار است ، اول ارزش حرارتی خوب آن که در حدود ۴۰۰۰ کیلوکالري بر متر مکعب و دوم ارزش
شیمیایی این گاز بطوری که یک متر مکعب گاز کک خام یا تصفیه نشده با دانسیته متوسط ۶۵۰ گرم بر متر
مکعب داراي مواد شیمیایی زیر است:
۳۲– ۸۲ گرم، هیدروکربن هاي بنزولی ۳۴ – ۸۰ گرم، آمونیاك ۱۲۰ – ۲۵۰ گرم، بخار قطران ۱۳۰ – بخار آب ۴۵۰
./۸– ۲۲ /. گرم، اسید سیانیدریک ۱ – ./ ۵٫۸ گرم ، نفتالین ۲۴ – گرم، هیدروژن سولفوره ۶٫۲
حجم گاز حاصل از یک تن ذغال سنگ ۳۰۰ متر مکعب است، یعنی از هر سلول با ۲۲ تن ذغال ۵۹۴۰ متر
مکعب گاز کک بدست می آید.
تصفیه گاز کک خام
گاز کک خام تولید شده از فرآیند کک سازي پساز خروج از بخش کک ابتدا درجه حرارت آن با پاشیدن
مستقیم آب آمونیاکی روي آن از ۷۰۰ به حدود ۸۰ درجه سانتیگراد می رسد. در اثر این کاهش دما قسمت
عمده قطران و آب آمونیاکی و نفتالین همراه با ذرات ریز کک جدا می شود. سپس گاز با دماي پایین توسط دو
ماشین مکنده از طریق رگلاتورهاي بخش کک به سپراتور(جداکننده) می رود و مواد سنگین که حاوي آب
آمونیاکی و قطران باقی مانده از آن جدا می گردد، در مرحله بعد به هشت برج خنک کننده رفته و دماي آن به
۳۰ درجه سانتیگراد میرسد. در ادامه این گاز توسط بخار غیر مستقیم آب به دماي ۶۰ درجه سانتیگراد رسانده و
سپس وارد قسمت سولفات آمونیم میشود. در این قسمت با عبور گاز از روي سطح اسید سولفوریک، سولفات
آمونیم به صورت رسوب ته نشین می شود. این رسوبات پساز خشک کردن بسته بندي شده و در کشاورزي به
عنوان کود از آن استفاده میشود.
گاز خروجی از قسمت سولفات آمونیم به قسمت جذب بنزول ارسال می شود و با پاشیدن گازوئیل بر روي
گاز، بنزول جذب گازوئیل می شود. گازوئیلی که بنزول را به خود جذب نموده به بخش پالایش بنزول ارسال
می شود.
محصولات این پالایشگاه : بنزن ، تولوئن و کسیلن می باشد . گاز خارج شده از قسمت جذب بنزول به قسمت
اسید سولفوریک ارسال می شود. در این قسمت، ترکیبات گوگردي موجود در گاز جدا شده و سپس سوزانده
به SO تبدیل شود. با تزریق بخار آب و کاتالیزور پنتا اکسید وانادیم ۳ SO و در ادامه به ۳ SO می شود تا به ۲
اسیدسولفوریک) تبدیل می شود. اسید سولفوریک حاصل به قسمت سولفات آمونیم ارسال می شود. )H2SO4
تولیدي براي قسمت سولفات آمونیم کافی نیست و مقداري نیز خریداري می شود. گاز خروجی H2SO میزان ۴
از قسمت اسید سولفوریک وارد شبکه گاز کارخانه می شود و از آن براي گرم کردن سلول هاي کک سازی
یا تولید بخار در نیروگاهها یا کوره هاي پیشگرم نورد یا ماشین هاي پخت آگلومراسیون می توان استفاده نمود
ترکیب شیمیایی کک
۰ % اکسیژن و مقدار کمی گوگرد و / ۰% هیدروژن و ۴% تا ۳ /۵-% ۹۶ % کربن ۸ /۵-۹۷/ ماده آلی کک شامل ۵
ازت است. وقتی کک را تا ۸۵ درجه سانتیگراد و یا بیشتر حرارت دهند مواد فرار آن خارج می شود خارج
شدن مواد فرار در حرارت دادن ثانویه بعلت شکسته شدن هیدروکربن هاي موجود در کک است. هر چه جریان
حرارت دادن در کوره کک سازي یکنواخت تر و هر چه درجه حرارت کک قبل از لحظه خروج کک سازي
بیشتر باشد درصد مواد فرار در آن کمتر است کک متالورژیکی (کک قابل استفاده در کوره بلند) معمولاً
۱% مواد فرار است. / ۰ تا ۱ / داراي ۹
مهمترین دلیل وجود رطوبتدر ککپساز خاموش کردن آن ورود آببه حفره هاي کک است. هنگام انبار
۲ کاهش / ۳ به ۳ / کردن ککدر فضاي آزاد، کک بسرعت رطوبت خودرا از دست می دهد و درصد آن ۷
می یابد، بنابراین درصد رطوبت کک به نحوه خاموش کردن و همچنین سطح آن به ازاي واحد وزن آن نیز
بستگی دارد هر چه نسبت سطح به وزن بیشتر باشد درصد رطوبت بیشتر است (اگر تمام شرایط دیگر یکسان
باشند)بنابراین درصدرطوبت کک ۳-۴برابر بیشتر از کک یا دانه های بزرگ است.